Sáu chiếc mũ tư duy là một phương pháp được phát minh bởi Tiến sĩ Edward de Bono vào năm 1980. Năm 1985, Tiến sĩ Edward de Bono đã mô tả chi tiết nó trong cuốn sách “Sáu chiếc mũ tư duy” của ông. Phương pháp Sáu Chiếc Nón Tư Duy là một phương pháp mạnh mẽ và độc đáo, hướng mọi người tập trung vào cùng một vấn đề từ cùng một góc độ, do đó loại bỏ hoàn toàn các tranh luận từ các góc độ khác nhau.

   Ngoài ra, nó giúp các cá nhân có được nhiều góc nhìn về một đối tượng sẽ khác nhiều so với những gì một người bình thường có thể nhìn thấy. Đây là một khuôn mẫu cho tư duy và nó có thể được kết hợp vào tư duy định hướng.

  Cách áp dụng phương pháp Sáu chiếc MŨ tư duy

   Phương pháp Sáu chiếc mũ tư duy là một trong những phương pháp tư duy sáng tạo được áp dụng trong nhiều lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội.

   Việc thực hiện phương pháp này có nhiều tác dụng, như: kích thích tư duy song song; kích thích tư duy toàn diện; tính cách và phẩm chất riêng biệt; rèn luyện tư duy sáng tạo, khả năng chỉ huy, điều hành; tăng năng suất làm việc và giao tiếp trong nhóm; phát triển tư duy phân tích và ra quyết định.

  Sáu chiếc mũ có ý nghĩa đại diện cho sáu hình thức tư duy. Trong quá trình làm việc nhóm hoặc thảo luận, mỗi thành viên sẽ chọn một chiếc mũ có màu sắc tương ứng với suy nghĩ và ý kiến ​​của cá nhân.

  Phương pháp tư duy sáng tạo Six Thingking Hats

   Tuy nhiên, việc lựa chọn và “đội” mũ không có ý nghĩa phân biệt các cá nhân mà nó chỉ định hướng suy nghĩ của các thành viên trong nhóm được chọn. Và mỗi khi bạn chọn một màu mũ tức là bạn chọn một cách suy nghĩ mới.

* Mũ trắng (Khách quan): Chiếc mũ màu trắng là chiếc mũ đại diện cho tư duy dựa trên dữ liệu thực tế và thông tin có căn cứ, khách quan, lý trí. Người đội mũ màu trắng sẽ đưa ra các ý kiến dựa trên dữ liệu như doanh thu, số lượng khách hàng, tỷ lệ nghỉ việc, tỷ lệ tuyển mới…trong tháng. người này sẽ không đưa ra ý kiến, bình luận từ góc độ cá nhân của mình.

   Một số câu hỏi có thể sử dụng:

     Chúng ta có thông tin gì về vấn đề này?

     Chúng ta cần thông tin gì liên quan đến vấn đề đang gặp phải?

     Chúng ta đang thiếu thông tin và dữ liệu nào?

* Mũ đỏ (Trực quan): mang hình ảnh ngọn lửa cháy trong lò, hơi ấm. Khi tưởng tượng đội chiếc mũ đỏ, chúng ta chỉ cần đưa ra tình cảm, cảm xúc, trực giác, ý kiến ​​của mình mà không cần chứng minh hay giải thích, lập luận của mình về vấn đề đang giải quyết.

   Một số câu hỏi có thể sử dụng:

    Cảm giác lúc này là gì?

    Trực giác của bạn nói với bạn điều gì?

    Thích hay không thích vấn đề này?

* Mũ vàng (Tích cực): mang hình ảnh về ánh nắng mặt trời, sự lạc quan, giá trị, sở thích… Khi tưởng tượng đội chiếc mũ vàng, học sinh sẽ đưa ra những ý kiến ​​lạc quan, logic, những khía cạnh tích cực, lợi ích của vấn đề, tính khả thi của phương án.

    Một số câu hỏi có thể sử dụng:

    Ưu điểm của việc làm này là gì?

    Mặt tích cực của việc này là gì?

    Vấn đề này có khả thi không?

Vai trò của mỗi chiếc nón trong phương pháp tư duy sáng tạo Six Thingking Hats

* Mũ đen (Âm tính): mang hình ảnh đêm đen, đất bùn. Người đội mũ đen có liên quan đến những điểm yếu, sai sót, không hợp lý, thất bại, chống đối, trì hoãn và bi quan.

   Một số câu hỏi có thể sử dụng:

    Những rắc rối và nguy hiểm nào có thể xảy ra?

    Những khó khăn nào có thể nảy sinh khi thực hiện phương án này?

    Có những rủi ro tiềm ẩn nào?

* Mũ xanh lá (Sáng tạo): Chiếc mũ màu xanh lá cây tượng trưng cho khả năng sinh sản và sự sáng tạo. Khi đội chiếc mũ màu này, chúng ta sẽ đưa ra giải pháp và ý tưởng cho vấn đề đang thảo luận.

   Một số câu hỏi có thể sử dụng:

    Có những cách nào khác để thực hiện việc này không?

    Chúng ta có thể làm gì khác trong trường hợp này?

    Những lời giải thích cho vấn đề này là gì?

* Mũ xanh dương (Quy trình): Chiếc mũ xanh dương sẽ hoạt động như một nhạc trưởng, nó sẽ tổ chức những chiếc mũ khác – tổ chức tư duy. Chiếc mũ xanh lam kiểm soát quá trình suy nghĩ. Đây là chiếc mũ của người lãnh đạo hoặc trưởng nhóm thảo luận. Vai trò của người đội mũ xanh là: Xác định trọng tâm và mục đích của cuộc thảo luận cho cả nhóm. Sắp xếp thứ tự của những chiếc mũ trong cuộc thảo luận. Người đội mũ xanh cần đảm bảo nguyên tắc vàng sau: “Ở một thời điểm nào đó, mọi người đều phải đội những chiếc mũ cùng màu.” Cuối cùng, tập hợp tất cả các ý kiến, tóm tắt, kết luận và đưa ra kế hoạch.

   Các câu hỏi nên áp dụng khi tư duy mũ xanh:

•    Chúng ta ngồi ở đây với mục tiêu gì? 

•    Chúng ta cần thống nhất các quy tắc nào? 

•    Thứ tự phát triển của những người đại diện cho chiếc nón ra sao? 

•     Ai là người tập hợp mọi ý kiến, tóm tắt? 

•     Kết quả đạt được sau buổi họp là gì? 

•    Thời gian để bắt đầu hành động là khi nào? 

•    Thông tin đã đủ để giải quyết vấn đề chưa? 

 Nguyên tắc phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

   Theo chia sẻ từ TS. Edward de Bono, để áp dụng phương pháp 6 chiếc mũ tư duy hiệu quả, bạn cần giả định mình lần lượt đội từng chiếc mũ và đánh giá về một vấn đề. Khi đó, mỗi mũ sẽ tương ứng với một cách tư duy riêng. Và vì trong 6 chiếc mũ có 3 cặp mũ đối lập, tương ứng với các khía cạnh khác nhau trong việc ra quyết định nên bạn hoàn toàn có thể kết hợp để tư duy cùng một lúc.

•    Cặp Trắng – Đỏ: Tư duy theo lý trí và cảm xúc 
•    Cặp Đen – vàng: Tư duy theo hướng bi quan và lạc quan.
•    Cặp Xanh lá – Xanh dương: Tư duy theo sự sáng tạo và nguyên tắc 

 Các bước ứng dụng phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

   Trên thực tế, lối tư duy của một người sẽ đi theo một hướng nhất định phụ thuộc vào môi trường sống cũng như trải nghiệm cá nhân. Điều này sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phân tích cũng như đưa ra hướng xử lý cho một vấn đề.

   Vậy nên, để phương pháp 6 chiếc mũ tư duy phát huy hiệu quả, bạn cần thực hiện theo trình tự nhất định theo các bước sau: 

• Bước 1: Đội mũ trắng và tư duy dựa trên những dữ kiện, bằng chứng xác thực. Điều này sẽ giúp bạn đưa ra các nhận định khách quan, có cơ sở và loại bỏ tất cả các thành kiến, tranh cãi.
• Bước 2: Đội mũ xanh lá cây và tư duy theo hướng giải quyết bằng các phương pháp sáng tạo hơn.
• Bước 3: Tiến hành nhận định giá trị của các ý kiến mà khi bạn đội mũ xanh lá cây đã đưa ra đồng thời dùng tư duy của mũ vàng để liệt kê các lợi ích có thể nhận được. Sau đó, áp dụng tư duy mũ đen để phân tích, tìm ra các rủi ro, vấn đề có thể gặp phải trong vấn đề triển khai.
• Bước 4: Áp dụng tư duy mũ đỏ để có thể hình dung ra các phản ứng, cảm xúc, cảm giác của người nghe. Từ đó, có thể tìm luôn cách giải quyết để xử lý khi gặp phải.
• Bước 5: Áp dụng tư duy mũ xanh da trời để tổng hợp vấn đề một cách toàn diện, đúc kết giải pháp và đưa ra quyết định đúng đắn nhất.

 Ưu và nhược điểm của phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

   Ưu điểm của phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

   Với việc thay đổi cách tư duy liên tục và linh hoạt, phương pháp này sẽ giúp bạn có cái nhìn một cách toàn diện. 

•    Áp dụng phương pháp này cũng giúp tránh sự tranh cãi và hao phí sức lực. 
•    Kích thích khả năng tư duy theo hướng song song và toàn diện 
•    Phát triển tư duy thiên về sáng tạo
•    Rèn luyện khả năng điều phối, quản lý các cuộc họp, thảo luận, đàm phán
•    Nâng cao hiệu suất làm việc, tương tác trong đội nhóm nhóm.
•    Cải tiến sản phẩm, cải thiện quá trình quản lý dự án.
•    Xây dựng phát huy tư duy hệ thống, tư duy phân tích, ra quyết định.

   Nhược điểm của phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

   Vì số lượng là 6 nên trong một số trường hợp, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy có thể gây ra sự nhiễu thông tin, khiến cho cuộc họp kéo dài. Do đó, chỉ nên áp dụng phương pháp này khi công ty, phòng ban cần giải quyết vấn đề hệ trọng, có sự ảnh hưởng đến nhiều người. 

   Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là phương pháp đã được nhiều tổ chức lớn trên thế giới như IBM, Pepsi, Polaroid, Federal Express, British Airways, Prudential, Dupont,… phát triển và giảng dạy. Do đó, bạn có thể tìm hiểu và ứng dụng nó vào trong công việc cũng như cuộc sống.

 Bài đọc tham khảo thêm:

		GIẢI MÃ TÍNH CÁCH CON NGƯỜI
		CÁC BƯỚC TÌM HIỂU "HỆ THỐNG THIẾT KẾ CON NGƯỜI"
		NĂNG LƯỢNG HƯƠNG TINH DẦU
		"THƯƠNG HIỆU CÁ NHÂN" của bạn là gì

theo nghenghiep.vieclam24h.vn

25/4/23